Theo Tổng cục thống kê, cả nước có 65,9% lao động nông thôn (LDNT) chưa qua đào tạo nghề; 18,3% LĐNT có đào tạo ngắn nhưng không được cấp chứng chỉ; 72,1% chủ hộ nông thôn chưa qua đào tạo, nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng LĐNT hạn chế, năng suất lao động thấp. Cùng với đó là kinh tế nông nghiệp phát triển còn thiếu bèn vững, có xu hướng giảm. Tăng trưởng giảm, tốc độ tăng GDP nông nghiệp giai đoạn 1995 - 2000 đạt 4%, giảm xuống 3,8% giai đoạn 2001 - 2005, và tiếp tục giảm trong giải đoạn 2006-2010, chỉ còn 2.66% năm 2008-2017. Thâm dụng tài nguyên, tỷ lệ nông sản chế biến saau, chế biến tinh thấp, khả năng cạnh tranh kém.
Điểm nghẽn trong sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam là vấn đề thị trường, hàng hóa chất lượng tốt nhưng chưa có đầu ra, mẫu mã sản phẩm chưa đủ sức cạnh tranh với các nước trong khu vực. Đây là những thực tế có trong nội dung 10 chuyên đề giải pháp, do Văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương phối hợp cùng các chuyên gia.
Tập huấn nâng cao năng lực quản lý.
Với 2 lớp tập huấn tại TP Thái Nguyên và TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai do Văn phòng Điều phối NTM Trung ương tổ chức cơ bản truyền đạt đầy đủ kiến thức về chương trình OCOP và nhiều kỹ năng trong quản lý, cung ứng, hướng tới đối tượng tiêu dùng trong sản phẩm, đề từ đó truyền đạt đến các cá nhân, doanh nghiệp, HTX trên địa bàn quản lý. Tất yếu phải đặt trọng tâm trong định hướng, tư duy nhuần nhuyễn giữa lý thuyến và nhiều yếu tố, chú trọng ưu việt về sản phẩm của từng địa phương
Nhiều đại biểu bày tỏ quan điểm về chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP và mong muốn có nhiều lớp tập huấn tương tự nhằm giúp cán bộ cấp cơ sở trau dồi thêm kiến thức, kỹ năng, trong đó trọng tâm liên quan đến tập trung phát triển 6 nhóm ngành hàng chính gồm: Thực phẩm; Đồ uống; Thảo dược; Vải và may mặc; Lưu niệm - nội thất - trang trí và dịch vụ du lịch nông thôn.
Đại biểu: Tống Ngọc Dung, Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh Đồng Nai cho rằng " chương trình OCOP phân công nhiệm vụ cho cán bộ và các đơn vị thực hiện, theo tôi ghi nhận rằng, trách nhiệm đối với cán bộ cấp huyện vô cùng quan trọng, để có cách nhìn nhận sâu sắc hơn về chương trình tôi mong muốn có nhiều đề án tập huấn chuyên sâu cho cấp cán bộ này".
Đại biểu: Đỗ Hải Triều, Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh Vĩnh Phúc bày tỏ "Đối với mỗi địa phương, tùy điều kiện của mình, các cơ quan tham mưu cũng đang xây dựng đề án, kế hoạch triển khai Chương trình trên địa bàn của mình. Tuy nhiên, chúng ta cần phải hiểu rằng các con số mục tiêu đặt ra là chỉ là bước đầu. Nhìn kinh nghiệm từ Quảng Ninh đã cho thấy, sau 3 năm triển khai, chính các doanh nghiệp, HTX, hộ gia đình đã tự nhận thức được ý nghĩa và lợi ích khi tham gia OCOP, chính họ đã tự nguyện đăng ký tham gia OCOP, chứ không phải chỉ định của chính quyền nữa".
Để đạt được những mục tiêu đặt ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tập trung chỉ đạo một số nhiệm vụ, cụ thể " Đây là một tiến trình lâu dài, chỉ có khởi đầu mà không có kết thúc, đòi hỏi phải phát huy được sức sáng tạo to lớn của cộng đồng, huy động được sức mạnh của nền tảng văn hóa, dân tộc đã và đang được kết tinh trong hàng trăm ngàn sản vật trên khắp các miền quê. Triển khai Chương trình OCOP là không có sự áp đặt của cơ quan chính quyền các cấp trong sản xuất, chế biến sản phẩm, mà nó được xuất phát từ đề xuất của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh có sản phẩm tham gia OCOP, người sản xuất phải tự làm, tự quyết định sự thành công sản phẩm của mình, các cơ quan nhà nước đóng vai trò hướng dẫn, giúp đỡ bằng cách đưa ra những giải pháp để thúc đẩy, nâng cao giá trị sản phẩm cho mỗi chủ thể".
BOX: Ngày 07/05/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 490 /QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình mỗi xã một sản phẩm (tên tiếng Anh là: One commune one product, gọi tắt là Chương trình OCOP) giai đoạn 2018 – 2020.
Tại quyết định, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo triển khai nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu gồm: Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức được thực hiện thường xuyên, liên tục qua hệ thống các phương tiện thông tin đại chúng từ trung ương đến cấp xã , thôn; Xây dựng hệ thống quản lý thực hiện nhiệm vụ Chương trình OCOP; Các tổ chức kinh tế, hộ sản xuất tham gia thực hiện Chương trình OCOP, được áp dụng thực hiện các chính sách hiện hành của Nhà nước về phát triển ngành nghề, phát triển nông nghiệp, nông thôn; Xây dựng và triển chính sách khoa học, đề tài, dự án nghiên cức khoa học và phát triển công nghệ, hoàn thiện công nghệ, ưu tiên công tác phát triển, đăng ký xác lập và bảo hộ thực thi quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến các sản phẩm OCOP; Xây dựng hệ thống tư vấn, đối tác hỗ trợ thực hiện Chương trình OCOP; Huy động nguồn lực lớn nhất trừ cộng đồng, nguồn lựuc tín dụng trừ các tổ chức tín dụng, Nhà nước bố trí nguồn vốn ngân sách phù hợp, kịp thời để hỗ trợ cộng đồng đầu tư sản xuất, tổ chức dịch vụ; Hợp tác với các quốc gia triển khai OVOP/OTOP/OCOP trên thế giới, tổ chứ các chuyến tham quan học tập và tổ chức các diễn đàn OCOP quốc tế 1 – 2 năm.
